De Gitaar Van:

SEBASTIAN BUURMA

Topsport psycholoog en ondernemer Sebastian Buurma studeerde Psychologie aan de Universiteit van Utrecht gevolgd door Sport- en Prestatiepsychologie aan de UvA. In zijn werk als psycholoog helpt hij professionele sporters in onder meer autoraces in het ontwikkelen van talent en het optimaliseren van prestaties. Buurma is founder van Emotiplus en Inner Motion.  Sebastian heeft een passie voor muziek en gitaren en schrijft zelf nummers, waarvan enkele als single beschikbaar via iTunes. Tekst en foto: Sebastian Buurma

Fender American Vintage Telecaster '52 Re-Issue

Voor vele gitaristen is een gitaar een instrument te classificeren naar merk, kwaliteit, elementen en de tonale eigenschappen die de gitaar typeert. Voor anderen is een gitaar meer dan dat; het is een liefde, een object dat qua beleving naar het menselijke neigt en waarbij elk stukje hout of hardware een verhaal bij zich draagt die de intieme klik telkens weer versterkt. Een bekend voorbeeld hiervan is ‘Lucille’ van blueslegende B.B. King, die tijdens een brand het gebouw instormde om zijn zwarte Gibson te redden. De brand, ontstaan door een ruzie tussen twee mannen om een Lucille, vormde de basis voor de naamgeving die B.B King vanaf dat moment aan al zijn zwarte Gibsons zou geven. Maar hoe komt het dat de laatste categorie, waar ik mijzelf ook onder schaar, zich zo verweven kan voelen met een instrument dat technisch gezien slechts uit hout, wat elektronica en metaal bestaat?

Ik herinner mij mijn eerste gitaar, een Hohner Stratocaster in donkergrijze uitvoering van vele tientallen jaren oud. Bij aanraking met het instrument, ik kon toen nog geen noot spelen op een gitaar, voelde ik de rijke historie van het instrument in mijn handen. Hoewel de historie van de Hohner mij onbekend was, intrigeerde de charme van het versleten hout en de krassen op de body mij en wilde ik het hebben. Hoewel het ruilen van mijn Buffet Crampon klarinet tegen deze gitaar objectief geen goede deal was, glunderde ik van top tot teen met deze ‘unieke’.

Het is vele jaren later dat ik in een artikel over mijn favoriete gitarist Richie Sambora las dat hij een voorliefde had voor oude gitaren. In hetzelfde artikel voegt zijn gitaartechnicus daaraan toe dat Richie bij voorkeur instrumenten en apparatuur koopt die eruitzien alsof ze van een oude bluesgitarist zijn geweest. Naast het nostalgische effect dat oude instrumenten kunnen hebben op een gitarist, is het niet alleen het idee van het ouder zijn van een gitaar dat zo mystiek en indrukwekkend is. Ook fysische eigenschappen zoals het gevoel en de geur van het oude hout, alsmede de wat zachtere toon die sommige gitaren tot gevolg hebben kunnen een gitaar dat simpelweg verouderd is tot een unieke gitaar maken.  Het is niet voor niets dat vele gitaarfabrikanten vintage modellen maken van eerdere succesverhalen, en één van de bekendste gitaarzaken ter wereld genaamd Norman Rare Guitars uitsluitend gespecialiseerd is in vintage en unieke gitaren.

Hoewel ik van mijzelf dacht niet gevoelig te zijn voor vintage modellen of re-issue’s  van specifieke jaartallen, kocht ik enkele jaren na de aankoop van mijn eerste gitaar (na nog wat gitaren tussendoor te hebben gehad) een model die qua eigenschappen totaal niet strookte met het genre waar ik mij toentertijd met overgave in stortte. Om mijn rocksound een grotere lading te geven was ik op zoek naar een model met de standaard humbuckers, rosewood toets en tremolo bar. Toen ik aan de kassa stond met een Fender Telecaster American Vintage ’52 Re-Issue bleek die missie niet volbracht te zijn, en was ik gewetenloos gevallen voor de meest heldere klank die ik tot dan toe had ervaren. Ik was geen fan van de kleur van de Tele, had niet de opties die ik nodig had gehad voor wat ik wilde, en hij was erg zwaar. Liefde op het eerste gezicht maakt blind.

Het opvallende van dat verhaal is dat waar ik tot op dat moment apparatuur en instrumenten uitzocht die zich aanpasten aan wat ik wilde, dat nu andersom was. Betoverd doorhet cleane geluid van de Tele begon ik mij te oriënteren op bluesmuziek en de wat oudere rock, iets wat ik tot op dat moment slechts op uitzonderlijke momenten echt luisterde. De combinatie van andere muziek, een technisch zeer beperkte gitaar en een intensere geluidsbeleving resulteerden in een groter besef van muziek en de vele aspecten die daarbij komen kijken. Ik had nooit gedacht dat een gitaar je kon meenemen op een muzikale reis waarop je dingen ziet die je daarvoor nog niet eerder had gezien. In vele interviews die ik heb gelezen komt dat besef ook naar voren. Elk instrument heeft zijn voor- en nadelen, zijn charme en zijn problematiek, en bovenal de niet te voorspellen mogelijke klik die je ervaart.  Tegen een goed voorgevoel is weinig in te brengen.

Drie jaar na de Tele kocht ik alsnog een gitaar die zich kon aansluiten bij de speelstijlen die ik nastreefde, en bovenal aan de eisen kon voldoen waar de Tele nog niet aan kon voldoen. Hoewel de keuze voor een Fender Stratocaster American Deluxe HSS perfect in het plaatje paste, had ik enkele jaren daarvoor nog niet aan dit model gedacht, helemaal omdat ik dacht dat Gibson meer bij mij zou passen. Dat het voor mij een Fender zou worden was sinds de Tele voor mij geen verrassing, iets wat door wetenschappers omschreven wordt als het bekende fenomeen merkloyaliteit.  Ik heb enkele Gibsons uitgeprobeerd, maar het wist niet bij me los te krijgen wat ik wilde. Ik sluit hiermee Gibsons niet uit voor in de toekomst, want als ik iets heb geleerd is dat de liefde en gevoel voor een gitaar niet te voorspellen valt.

In het dagelijkse leven manifesteert die liefde zich naast urenlang speelplezier in handelingen die door menig mens in mijn naaste omgeving als ‘overdreven’ wordt geclassificeerd. Zo slapen ze in hun koffers en niet in een standaard doordat ik bang ben voor tocht, neem ik ze voor repetitie een half uur lang in een koffer mee waardoor mijn arm lam wordt voor optimale bescherming, en probeer ik ze beide genoeg aandacht te geven door ze af te wisselen voor bepaalde nummers. Ik was mijn handen niet voor een diner, maar wel voordat ik ze aanraak om te spelen. Het liefst ga ik niet al te lang op vakantie, want dan zijn niet alleen mijn handen alleen maar zij ook.

Om het bovenstaande verhaal een degelijke fundering te geven heb ik lang gezocht naar wetenschappelijke onderbouwing in de bibliotheek van de universiteit waar ik studeerde. Ik kon niet vinden wat ik zocht, en stortte me dan ook gauw op dit verhaal. Ergens is het ook weer typisch voor het gehele verhaal, want hoe is het mogelijk een emotioneel verwantschap met een instrument te onderbouwen? Het zal vast wel kunnen, maar ik denk dat het er niet toe doet. Je weet het gewoon.