Gitaaronderhoud

Het onderhouden van een gitaar wordt vaker onderschat dan je zou denken. Het is niet voor niets dat gitaren en andere snaarinstrumenten vaak terug komen bij gitaarwinkels en instrumentbouwers omdat niet bekend was dat een gitaar onderhoud nodig heeft. Goed bekeken is een gitaar een erg gevoelig instrument. Je dient hem dus bij voorkeur voorzichtig te behandelen. De vele houten onderdelen, hoge spanning op de snaren, gevoelige (nitrocellulose)lak zijn onder andere reden voor behandeling met beleid.

In dit artikel bespreken we het onderhoud van akoestische en de elektrische (bas)gitaar. 

Onderhoud van een akoestische gitaar

De akoestische gitaar kunnen we verdelen in grofweg twee uitvoeringen wat betreft de body en headstok:
1. Onbehandeld hout en
2. Behandeld hout met ofwel kleur lak of blanke lak.

Onderhoud gitaarbody

We beginnen met een western gitaar met onbehandeld hout. Bij onbehandeld hout is het belangrijk dat je je gitaar alleen met een droge doek schoon maakt. Ga dus geen water gebruiken, dit trekt in het hout en kan op deze manier zorgen voor misvorming van het hout, kringen en andere ongewenste effecten. Vooral het bovenblad van een akoestische gitaar is flinterdun en zeer gevoelig voor water en vocht. Het kan onder invloed van water plotseling boller of holler gaan staan. Omdat er grote spanning op de brug staat, die vast zit aan het bovenblad van je gitaar kan deze het bovenblad zelfs krom trekken en je volledige afstelling van je gitaar letterlijk molesteren. Vaak kan een gitaarreparateur dit wel weer goed krijgen, maar dit is vooral een tijdrovende klus. Ga er vanuit dat je je gitaar weken kwijt bent. 

Een in kleur gelakte gitaar zorgt voor een beschermlaag over het hout heen. Dit maakt dat je ook daadwerkelijk onderhoudsmiddelen kunt gebruiken om je gitaar schoon te maken en te poetsen. Ook hier is het belangrijk om je te realiseren dat de lak een kwetsbaar geheel is. De lak is erg gevoelig voor krassen. Als je een gewone theedoek of handdoek gebruikt zul je vaak zien dat je je gitaar alleen maar van meer krassen voorziet in plaats van hem goed schoon te maken. Speciaal voor gitaaronderhoud zijn er microvezel doeken. Hiermee kun je op een veilige manier je gitaar schoonmaken en de lak polijsten zodat hij weer glanst als nooit te voren. Je gebruikt het in combinatie met gitaarpolish. Dit spuitflesje verneveld wat vloeistof op het oppervlak van je gitaarbody. Vervolgens maak je het schoon met een een microvezel doek. En tot slot droog met de andere kant (droge kant) van je doek.

Onderhoud gitaarhals en toets

Ook de snaarkant van de gitaarhals dient 1 of 2 keer per jaar schoongemaakt te worden. Door het spelen hoopt er vuil en vet op op de toets. In sommige gevallen is er sprake van een gelakte hals (maple). Deze dient alleen gereinigd te worden op dezelfde manier als andere blank gelakte onderdelen. De meeste gitaarhalsen hebben een toets van rosewood. Dit onbehandelde hout moet beschermd worden tegen vet en vuil. Daarom kun je dit 2 keer per jaar insmeren met Dunlop Lemon Oil. Voordat je de Dunlop 65 Lemon Oil aanbrengt verwijder je eerst alle snaren. Daarna verwijder je het meeste vuil met een droge doek. Vervolgens gebruik je Dunlop 01 Cleaner & Prep fretboard polish om de toets verder schoon te maken. Neem het daarna met een doek af en verwijder de laatste resten vuil. Met de speciale dab-o-matic kun je het rechtstreeks op je hals smeren en verdelen. Vervolgens maak je je hals met een microvezel doek schoon en verwijder je de overtollige olie. Je hals is nu weer een tijd beschermd en speelt weer als nieuw!

Luchtvochtigheid gitaar

Een van de dingen die vaak vergeten wordt als het om onderhoud van akoestische gitaren gaat is de juiste bevochtiging. Dit is van wezenlijk belang om kromtrekken van bovenblad en hals zo veel mogelijk tegen te gaan. Wat je wellicht niet zou denken, is dat gitaren van een vochtige omgeving houden. Het gaat dan ook vaak verkeerd in de winter wanneer de kachel vaak aan moet in huis en de gitaar uiteindelijk in een te korte tijd 'uitdroogt'. Om je gitaar op het juiste luchtvochtigheid te houden kun je gebruik maken van een humidifier. Dit is een klein reservoir met een spons die gelijkmatig over de tijd een heel klein beetje vocht afgeeft door middel van verdampen.

Onderhoud elektrische (bas)gitaar

De meeste elektrische gitaren zijn op kleur gespoten en vervolgens hoogglans afgelakt. Door spelen en de tijd wordt de gitaarbody vaak vies. Stof, vet en zweet van vingers hoopt zich op op de body van de gitaar. Vooral als je een zwarte gitaar hebt valt het erg op als hij vies is. Schoonmaken kun je het best doen met een microvezel doek. De vezels van deze doeken zijn veel kleiner dan die van een gewoon oud t-shirt, theedoek of handdoek. Als je gaat schoonmaken komen er dus geen grote krassen op de lak van je gitaar. Maak bij voorkeur gebruik van een reinigingsmiddel voor de lak. Merken als Dunlop en Fender hebben kwalitatief goede reinigingsmiddelen voor gitaar. Zorg dat je de gitaar met een microvezeldoek eerst ontdoet van al het stof. Spuit het daarna in met een gitaarpolish en maak de gitaarbody schoon met de microvezeldoek. Maak tot slot de body schoon met een droge kant van de microvezeldoek.

Het onderhouden van de hals gaat op dezelfde manier als bij de akoestische gitaar zoals hierboven beschreven.

Onderhoud hardware en elektronica

Naast de houten onderdelen van de gitaar hebben de hardware en de elektronische onderdelen ook onderhoud nodig.Ook op deze onderdelen is stof vijand nummer 1. Bijvoorbeeld tussen de potmeters van de gitaar hoopt zich stof op. Als je bepaalde potmeters weinig gebruikt kan dit uiteindelijk zorgen voor kraken en storen van de gitaar als je toch aan deze potmeters gaat draaien. Natuurlijk kun je voorzichtig met een beetje perslucht de elektronika schoonblazen, maar dit heeft lang niet iedereen bij de hand. Een eenvoudige manier om je potmeters in conditie te houden is ze regelmatig gebruiken. Draai de potmeters een stuk of 10 keer helemaal open en dicht. Dit haalt het stof uit de potmeter en zorgt ervoor dat deze weer als normaal kan functioneren.

De rest van de hardware kun je natuurlijk met een microvezel doek mooi poetsen. Hierdoor verwijder je vet en zweet waardoor dit niet op den duur in kan bijten op het metaal en uiteindelijk kan gaan roesten.

Speciale aandacht is nodig voor gitaren die met een nitrocelluloselak zijn afgewerkt. Hier is het aan te raden in ieder geval op te letten bij het plaatsen van de gitaar op een standaard of hanger. De normale gitaarstandaards en hangers kunnen reageren met deze speciale lak, waardoor de lak plaatselijk vast gaat zitten aan het foam van de gitaar. Dit wil je natuurlijk voorkomen. Daarom is het ook erg handig om te weten of je gitaar een nitrocelluloselak heeft of niet.